Blog: Geert Laugs 18 februari 2021

Wilde olifanten op Sumatra vallen wanhopig dorpen aan op zoek naar voedsel, gedreven omdat het bos waarin ze leven wordt gekapt. Zuid-Afrikaanse pinguïns moeten op zoek naar een ander leefgebied, omdat de zee waaruit ze hun voedsel halen is leeggevist. Jaguars in Brazilië worden bejaagd door veehouders op het ontboste land dat eerst hun leefgebied was. Het zijn allemaal dramatische voorbeelden van diersoorten die met uitsterven bedreigd worden door menselijk handelen ¹⁾. Het zijn prachtige en unieke dieren, die we voor geen goud zouden willen missen, net zoals zoveel andere unieke dier- en plantensoorten die in hun voortbestaan bedreigd worden.

Biodiversiteit holt achteruit

Volgens schattingen van wetenschappers wordt 25% van het aantal soorten (dieren en planten) op aarde met uitsterven bedreigd en verloopt het uitsterven van soorten momenteel minstens tien en mogelijk zelfs honderden malen sneller dan in de afgelopen 10 miljoen jaar. Sinds 1970 daalde het aantal wilde zoogdieren, vogels, vissen, reptielen en amfibieën op aarde naar schatting met 68%.

Dit verlies aan biodiversiteit is voor elke soort op zich al een ramp, maar het proces verloopt momenteel zo snel dat nu ook hele ecosystemen verdwijnen. Het massaal vernietigen van grote ecosystemen, zoals het tropisch regenwoud, draagt enorm bij aan de opwarming van de aarde: het is een regelrechte bedreiging voor veel leven op onze planeet, mensen inbegrepen.

Voedselsysteem is de oorzaak

In een nieuw wetenschappelijk rapport legt de Britse denktank Chatham House²⁾ de vinger op de zere plek: het mondiale voedselsysteem is de hoofdverantwoordelijke voor het steeds sneller verlopende verlies aan biodiversiteit. Doordat we steeds meer voedsel willen produceren, dat bovendien steeds goedkoper is, is het systeem op hol geslagen en legt het een steeds groter beslag op grond, ten koste van natuur en de leefomgeving van talrijke dieren. Haarfijn leggen de wetenschappers uit hoe dit 'cheap food paradigm' leidt tot allerlei vicieuze cirkels die de teloorgang van de biodiversiteit niet alleen in stand houden maar zelfs versnellen. De wereldwijde groei van de veehouderij speelt daarbij een belangrijke rol. Zij heeft, aldus de wetenschappers een 'disproportionele' impact op de biodiversiteit, het landgebruik en het milieu.

Meer plantaardig voedsel

Ik ben erg blij met dit uitgebreide en degelijke rapport. De wetenschappers leggen namelijk ook uit hoe we het verlies van tienduizenden dier- en plantensoorten kunnen voorkomen en de opwarming van de aarde binnen de perken kunnen houden. Daarvoor is een wereldwijde verandering nodig in de manier waarop we voedsel produceren. Volgens professor Tim Benton, de hoofdauteur van het rapport, gaat het er niet om simpelweg steeds meer voedsel te produceren (omdat de wereldbevolking groeit), maar moeten we het juiste voedsel produceren om mensen in staat te stellen te kiezen voor gezond én duurzaam geproduceerd voedsel.

Om het tij te keren moeten we daarom wereldwijd overschakelen op een ander voedselsysteem dat veel minder gebaseerd is op de productie van vlees en zuivel en juist meer op plantaardige voeding. Dát is de belangrijkste aanbeveling van de auteurs, die er ook op wijzen dat het daardoor ook mogelijk wordt landbouwgrond terug te geven aan de natuur en te voorkomen dat nóg meer natuur wordt opgeofferd aan landbouwgrond. Tenslotte raden de auteurs van het rapport aan de industriële landbouw, met haar monoculturen, kunstmest en pesticiden, te vervangen door landbouw die samenwerkt met de natuur, in plaats van deze te vernietigen. Ook dat wordt mogelijk als we overschakelen op meer plantaardig voedsel.

2021: cruciaal jaar voor de toekomst

Dit jaar organiseren de Verenigde Naties een drietal belangrijke conferenties over de aanpak van de grote crises waar de wereld, ook na corona, mee kampt. Hoe houden we de opwarming van de aarde binnen de perken? Hoe zorgen we voor voldoende gezond voedsel voor iedereen? En hoe stoppen we het rampzalige verlies aan biodiversiteit? Hiermee wordt 2021 een cruciaal jaar, waarin we het tij moeten keren om de natuur, ons voedsel en het welzijn van miljarden dieren te beschermen.

Wij zijn erbij!

Het rapport van Chatham House is een belangrijke sleutel bij de aanpak van de grote crises. Compassion in World Farming zal daarom dit jaar bij alle drie de VN conferenties aanwezig zijn om de onontkoombare conclusie van het rapport naar voren te brengen: het is de hoogste tijd om wereldwijd de handen ineen te slaan en een einde te maken aan de industriële veehouderij - voor dieren, voor mensen en voor de aarde.

Geert Laugs - Directeur Compassion in World Farming Nederland

Meer weten?

Wil je meer weten over het Chatham House rapport? Kijk dan hieronder naar de online presentatie waarbij onder andere de wereldberoemde dierenbeschermer Jane Goodall sprak. Of lees meer over het rapport en download het hier. 

Voetnoten 

1) Dit zijn voorbeelden uit het boek 'Dead zone, where the wild things were', door Philip Lymbery, Global CEO van Compassion in World Farming. Lees meer over dit boek: https://www.ciwf.nl/campagnes/deadzone

2) Chatham House (www.chathamhouse.org) is een onafhankelijke denktank die regeringen adviseert over internationale zaken. Het Chatham House rapport 'Food system impact on biodiversity loss' verscheen op 3 februari 2021 en wordt ondersteund door UNEP, het milieuprogramma van de Verenigde Naties en door Compassion in World Farming.