Blog: Geert Laugs 14 februari

De vogelgriep, die door de Europese vee-industrie waart, kan leiden tot een nieuwe pandemie, waarschuwen wetenschappers. Maar er is nog een groot gezondheidsgevaar uit de vee-industrie: onverantwoord hoog antibioticagebruik. Dagelijks sterven duizenden mensen aan antibioticaresistente bacteriën, blijkt uit nieuw onderzoek. Nieuwe Europese regels om het hoge antibioticagebruik in de veehouderij te verminderen, die vorige week van kracht werden, zijn echter een druppel op een gloeiende plaat als we de veehouderij zelf niet veranderen en diervriendelijker maken.

1,2 miljoen doden

Vorige week verscheen in The Lancet¹ een alarmerend onderzoek: in 2019 stierven wereldwijd meer dan 1,2 miljoen mensen als direct gevolg van een infectie met een antibioticaresistente bacterie, terwijl nog eens bijna 5 miljoen overlijdens hiermee indirect geassocieerd konden worden. Wetenschappers voorspellen dat de aantallen doden de komende jaren sterk zal toenemen. Verstandiger gebruik van antibiotica is van levensbelang, bij mens én dier om te voorkomen dat ziektes die we tot op heden behandelen met antibiotica weer gevaarlijk worden.

Nieuwe regels

De Europese veehouderij is verantwoordelijk voor meer dan de helft van het antibioticagebruik in Europa. De nieuwe Europese regels² komen dan ook geen seconde te laat. Het massale en preventieve gebruik van antibiotica (om te voorkomen dat dieren ziek worden), wordt verboden, er mogen minder antibiotica op boerderijen aanwezig zijn en er wordt overal verplichte registratie van het gebruik ingevoerd. Stuk voor stuk zijn dit maatregelen die in Nederland al eerder werden ingevoerd. Toch is er weinig reden tot nationale trots. Het antibioticagebruik in de Nederlandse veehouderij was immers torenhoog en de bereikte reductie heeft er zeker niet toe geleid dat Nederland nu het braafste jongetje van de klas is. Onze veehouders gebruiken nog steeds niet minder antibiotica dan het gemiddelde in Europa. Bovendien bleek enige jaren geleden al dat de reductie van antibioticagebruik in Nederland stagneert. Doordat er minder antibiotica preventief wordt toegediend, worden in de nog steeds bomvolle en vaak onhygiënische stallen meer dieren ziek en dat leidt weer tot een stijging van medicijngebruik om die ziekte te bestrijden. Tenslotte zijn er in Nederland ook sectoren, zoals de kalverhouderij die achterblijven en waar het antibioticagebruik nog steeds zeer hoog is.

Beter dierenwelzijn helpt

Er is dus meer nodig dan de regels die nu eindelijk van kracht zijn geworden. De veehouderij zelf moet veranderen. We moeten slechte omstandigheden en de ongezonde praktijken die dieren ziek maken uitbannen en de hoogste prioriteit geven aan een veehouderij met beter dierenwelzijn, waardoor antibiotica nauwelijks nodig zijn. Dat dit geen illusie is bewijzen landen als Zweden en Noorwegen, die verdergaande dierenwelzijnsregels hebben dan de rest van Europa, en dus ook een veel lager antibioticagebruik. In Nederland besloten Nederlandse supermarkten enkele jaren geleden vleeskuikens iets langer te laten leven en hen iets meer ruimte te geven dan gebruikelijk in de vee-industrie. Onderzoek laat nu zien dat langer leven en verbeterde leefomstandigheden leidden tot 6 maal lager antibioticagebruik dan in de gangbare plofkipstallen, die er in ons land nog steeds zijn en die vooral produceren voor de vleesverwerkende industrie en de export.

Verander de veehouderij

Nu er hoe dan ook grote veranderingen in de veehouderij op komst zijn om de uitstoot van stikstof en CO2 terug te dringen en natuur en biodiversiteit te verbeteren, zou het een enorme blunder zijn de risico's van de intensieve veehouderij voor de gezondheid van mens en dier buiten beschouwing te laten. De noodzaak ook deze risico's terug te dringen pleit krachtig voor een kleinere veehouderij, met veel minder dieren en het hoogst denkbare dierenwelzijn.

¹ https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(22)00091-5/fulltext

² https://www.nieuweoogst.nl/nieuws/2022/01/28/nieuwe-europese-verordening-diergeneesmiddelen-van-start