Blog: Geert Laugs 17 april 2024

Deze eeuw poepten de dieren in de Nederlandse vee-industrie voldoende mest bij elkaar om het hele land land te bedekken met een laag bruine smurrie van zo'n 2,5 centimeter dik. Het mestprobleem is gigantisch, niet alleen voor de boeren, die op steeds hogere kosten worden gejaagd om van het immense overschot af te komen, maar voor heel het land. We komen om in de stront. Volgende week praat de Tweede Kamer erover.

Uitstel, lapmiddelen en geitenpaadjes

Het valt te prijzen dat minister Adema, op de valreep van zijn ministerschap, begin deze maand eindelijk kwam met een plan waar iedereen al jaren op zat te wachten, maar dat hij nooit durfde te publiceren. Achtereenvolgende kabinetten lieten consequent hun oren hangen naar de sector en staken hun kop in het zand. In plaats van structurele oplossingen voor een probleem dat al sinds de jaren '80 bekend is, kozen zij telkens voor uitstel, lapmiddelen en geitenpaadjes.

Nu de Europese Commissie dit niet langer toestaat komt het hoge woord er dan eindelijk uit. Boeren op een fatsoenlijke manier uitkopen, het aantal dieren omlaag en de natuur beschermen is onontkoombaar, aldus een ferme en gepikeerde minister. Het is echter nog maar de vraag of dit betekent dat hij nu de geschiedenis in zal gaan als de man die eindelijk de spreekwoordelijke koe bij de hoorns vatte of als de held die strijdend ten onder ging.

Keiharde en ongerichte kaalslag dreigt

Ik vrees het ergste. Als het aan BBB en PVV ligt, gaat het plan niet door en poepen onze koeien, varkens en kippen vrolijk verder. In hun scenario gaat de regering opnieuw naar Brussel, waar ze voor de zoveelste keer vergeefs een uitzondering op de EU-regels zal vragen. De sector zet al haar kaarten op kostbare technische 'innovatie'. Die blijkt echter niet te werken en maakt boeren nog meer afhankelijk van de Rabobank. Natuur, milieu en biodiversiteit gaan dan nóg verder achteruit. En VVD en NSC? Die waren er als de kippen bij om hun aanstaande coalitiepartners te steunen toen die de minister wilden dwarsbomen. Een paar dagen later leken zij toch gevoelig voor de argumenten van Adema die eindelijk glashard stelde dat er een keiharde en ongerichte kaalslag in de sector dreigt als er nu niet wordt ingegrepen. Maar zullen zij ook hun poot stijf houden als de Tweede Kamer volgende week opnieuw over het mestprobleem debatteert?

De voortekenen zijn niet gunstig. In maart slaagde de coalitie in wording erin een bepaling uit de Wet Dieren te schrappen die regelde dat dieren in geen geval mogen worden aangepast aan de omstandigheden waaronder zij gehouden worden. Wijdverbreide praktijken als het afbranden van biggenstaarten en gebruik van kooien in de vee-industrie zouden dan verleden tijd zijn. In plaats daarvan bepaalt de wet nu, als ze door de Eerste Kamer wordt aangenomen, dat dergelijke praktijken in 2040 verdwenen moeten zijn, maar dan alleen als dit 'redelijkerwijs' kan. Maar wat is redelijkerwijs? Zijn kooien, castraties, oormerken et cetera ooit redelijkerwijs te rechtvaardigen? Ik ben bang dat ik het antwoord al weet. Als het aan de komende coalitie ligt, kan de industriële veehouderij eindeloos doorgaan, met alle nadelige gevolgen van dien.

Belangen van alle inwoners

Het politieke klimaat in Nederland en het debat rond de veehouderij zijn grimmig. Boeren laten luid van zich horen en sommige van hun organisaties deinzen niet terug voor grensoverschrijdende dreigementen. We zouden ons echter moeten realiseren dat de belangen rond de veehouderij veel groter zijn dan die van boeren die zo veel en goedkoop mogelijk willen produceren en de multinationale Big Agri bedrijven die hen steunen. Een schoon milieu, een bloeiende natuur en een gezonde leefomgeving zijn in het belang van alle inwoners van Nederland, inclusief boeren en inclusief dieren. Daarvoor is een veel bredere visie nodig dan hetgeen nu de overhand krijgt in Den Haag. Uiteindelijk zullen veel verdergaande maatregelen nodig zijn dan minister Adema nu voorstelt.