Ze smullen van bananen, tomaten en yoghurt en spelen lekker in de modderpoel. Varkensboer Kees Scheepens laat zien dat het ook anders kan: zijn varkens leven buiten en hebben alle ruimte om zichzelf te zijn. Krulstaartjes blijven ongedeerd en de mannetjes worden niet gecastreerd. De dieren worden grotendeels gevoed met reststromen en milieu-impact wordt zoveel mogelijk beperkt. Kees’ boerderij is een inspirerend voorbeeld van hoe de toekomst van de Nederlandse veehouderij eruit kan zien: met veel minder dieren, zeer goed dierenwelzijn en in harmonie met de natuur.

Biologische yoghurt, peren en sla

“Ik heb veel respect voor de dieren en wil ze het allerbeste leven geven. En dat in harmonie met de omgeving.” zegt Kees. Wij zijn op bezoek op zijn boerderij, waar de varkens allemaal in de wei leven. Moedervarkens bouwen een nest in een eigen hut en verzorgen daar hun kleintjes.

Kees laadt zijn tractor vol kratten sla, yoghurt en fruit en rijdt naar zijn varkens. De dieren krijgen biologisch voer en alle overgebleven versproducten die hij van een grote biologische supermarktketen ontvangt. Zo komen de resten goed terecht, hoeft er minder voer verbouwd te worden en hebben de varkens een heerlijk afwisselend menu.

De biggetjes proeven voorzichtig van de druiven en de broccoli, waarbij ze vaak gekke bekken trekken – een beetje zoals baby’s doen bij hun eerste hapjes. Hun moeder heeft geen schroom en stort zich enthousiast op de bakken yoghurt met sla.

Wroetbehoefte

De aarde wordt flink omgewoeld door de varkens, die een groot deel van hun tijd besteden aan wroeten. “Varkens hebben een heel sterke behoefte om met een neus te wroeten. Het is voor hun welzijn essentieel dat aan die behoefte voldaan wordt.” Hun neus is erg gevoelig en ze zijn in staat om tot vijf meter onder de grond geuren waar te nemen.

Verderop ligt een moedervarken languit te ontspannen in een modderpoel. “Dat is zoelen.” Zegt Kees. “Een manier om af te koelen en je schoon te maken.”

Varkensfluisteraar

Kees kent zijn varkens en spreekt hun taal: “Hoor je dit klak-geluid? Dat betekent dat je geen stapje dichterbij moet komen, anders wordt ze boos.” zegt hij over een moedervarken dat in haar hut over haar biggetjes waakt. Hij wordt ook wel de varkensfluisteraar genoemd. Tientallen klanken herkent Kees en zelf knort hij soms ook mee om de dieren op hun gemak te stellen. Kees is ook dierenarts en in zijn lange carrière heeft hij varkens goed leren kennen door hun gedrag, lichaamstaal en geluiden te observeren. Voor Kees is elk varken een individu, ieder met zijn of haar eigen persoonlijkheid en voorkeuren.

Keurmerken

Na een zo goed mogelijk leven op de boerderij gaan de varkens naar de slacht. Kees laat de dieren slachten in een klein slachthuis in de omgeving, waar ze eerst elektrisch worden verdoofd, in plaats van met CO2-gas dat zeer pijnlijk en stressvol is, maar standaard wordt gebruikt.

Het vlees heeft drie sterren van het Beter Leven-keurmerk van de Dierenbescherming en is biologisch. Deze manier van varkenshouden kost een boer meer geld, maar het vlees wordt ook duurder verkocht.

Crowdfundingactie

Het is niet altijd makkelijk om varkens buiten te houden. Zeker niet bij extreme weersomstandigheden als gevolg van de klimaatcrisis.

Doordat de afgelopen winter zeer nat was, liep Kees’ boerderij schade op.

 

Stichting Eyes on Animals organiseert nu een crowdfundingactie om boeren die dierenwelzijn op één zetten te steunen en een nieuwe varkenshut voor Kees te kopen.

Jij kunt meehelpen en hier de actie steunen!

Varkenstoilet in de strijd tegen stikstof

Een aantal jaar geleden bedacht Kees een manier om luchtvervuiling van een varkensstal te verminderen. Hij ontwikkelde het zogenaamde ‘varkenstoilet’, waarbij hij de dieren leerde plassen en poepen op verschillende plekken. Met citroensnoepjes als beloning leerden de varkens, die van nature zindelijk zijn, het al snel.

Het grote voordeel is dat de urine en de mest gescheiden blijven, wat de vorming van ammoniak tegengaat. Ammoniak stinkt erg en is schadelijk voor de dieren en de boer in de stal. Bovendien leidt het tot luchtvervuiling en draagt het bij aan de stikstofcrisis. Met het varkenstoilet zijn luchtwassers tegen luchtvervuiling vrijwel niet meer nodig en zijn de urine en de mest apart op te vangen om gebruikt te worden als kunstmest of in compost. Varkens hoeven niet meer op roostervloeren gehouden te worden, zoals gebruikelijk is in de vee-industrie.

Terwijl de industrie vaak inzet op verdere intensivering en technische innovaties om de stikstofcrisis aan te gaan, laat het varkenstoilet zien dat er ook oplossingen zijn die hand in hand gaan met beter dierenwelzijn.

De meeste varkens in Nederland komen nooit buiten

Bij Kees staan de dieren en hun welzijn centraal. In de gangbare industriële veehouderij zijn bedrijven echter ingericht op zoveel mogelijk produceren voor zo min mogelijk kosten. De dieren betalen de prijs: hun leefruimte is zeer beperkt en hun welzijn wordt ernstig geschaad.

In een gangbaar varkensbedrijf komen de dieren nooit buiten. Ze leven in hokken op betonnen vloeren met roosters en hebben geen stro. Krulstaartjes worden afgebrand, zodat ze elkaars staart niet afbijten uit frustratie in het kale hok.

Een moedervarken heeft geen materiaal om een nest te bouwen, terwijl ze daartoe wel een sterke aandrang heeft. Ze bevalt in een kraamkooi, vastgeklemd tussen stalen stangen. Zes weken lang ligt ze in de kooi, waarin ze zich niet kan omdraaien en ze kan haar biggetjes onmogelijk de moederzorg geven die ze van nature zou willen. Dan worden de kleintjes van haar weggehaald, waarna zij in zes maanden in een hok vetgemest worden en dan naar de slacht gaan. Het moedervarken wordt weer zwanger gemaakt. Dat is de realiteit voor de overgrote meerderheid van de varkens in Nederland.

Veel minder dieren en alle dieren buiten

De huidige industriële veehouderij is niet alleen een ramp voor de dieren, maar leidt ook tot ernstige milieuvervuiling, draagt bij aan gevaarlijke klimaatverandering en biodiversiteitsverlies en vormt een risico voor de gezondheid van mensen. Voor een gezonde toekomst is het noodzakelijk om over te schakelen naar een duurzaam voedselsysteem zonder massale industriële veehouderij. Hierbij wordt veel meer plantaardig gegeten en is er ruimte voor een veel kleinere, diervriendelijkere veehouderij in harmonie met de natuur.

Onder de naam ‘Veel minder dieren en alle dieren buiten ’ voeren wij campagne voor een duurzaam voedselsysteem in Nederland en wereldwijd.