Palingvisserij: een traditie om afscheid van te nemen

Blog: Annemarie Brijder. Gepubliceerd in het Algemeen Dagblad op 25 november 2021

Internationale viswetenschappers luiden de noodklok: het gaat zo slecht met de paling dat alle visserij gestopt moet worden. De palingsector laat echter direct weten de conclusies van de wetenschap in de wind te slaan en ook de SGP trekt ze in twijfels. Sector en politiek kunnen zich beter richten op een omschakeling naar duurzame, toekomstbestendige activiteiten dan vast te houden aan een traditie die allang over haar houdbaarheidsdatum is.

Dat er überhaupt nog gevist mag worden op deze ernstig bedreigde diersoort is op z’n zachtst gezegd verrassend. Jaar op jaar adviseren de wetenschappers van de International Council for the Exploration of the Seas (ICES) de menselijke impact op de palingstand zoveel mogelijk te beperken, omdat het dramatisch slecht gaat met het dier. Er is nog geen 3% over van de palingen die er in de jaren 70 zwommen.

Nederland grootste palingkweker

De Nederlandse sector wijst in haar reactie direct naar andere landen die meer maatregelen zouden kunnen nemen, zoals het beperken van hindernissen op de zwemroutes. Goed idee natuurlijk, maar laten we eerst de hand in eigen boezem steken. Nederland is de grootste palingvisser én ‘palingkweker’ van Europa. Omdat palingen zich in gevangenschap niet voortplanten worden jaarlijks miljoenen piepjonge palingen (glasalen) op zee gevangen, waarna ze in ‘kwekerijen’ vetgemest en gedood worden. Dat komt bovenop de honderdduizenden volwassen dieren die gevangen worden uit onder andere het IJsselmeer.

Jacht op ernstig bedreigde diersoort

Dat er in Nederland massaal jacht wordt gemaakt op een ernstig bedreigde diersoort is op zichzelf absurd. We zouden het eens met panda’s moeten proberen. Dan hebben we het nog niet eens over de ernstige welzijnsproblemen in de palingkwekerijen. Met duizenden bij elkaar zitten deze van nature solitaire dieren in kale bakken. Er is geen ruimte voor natuurlijk gedrag, wat leidt tot stress en het risico op ziekte en sterfte is hoog.

Ondertussen probeert de sector goede sier te maken met de terugplaatsing van glasalen in de Nederlandse rivieren, gesteund met Nederlandse subsidie. Maar het succes hiervan is nooit aangetoond en de schade van de vangst wel. Stoppen dus, zegt ICES.

Tijden veranderen

Paling staat bekend als een ‘traditioneel Nederlands product’. Maar tijden veranderen. Eens waren we groot in de walvisjacht. Gelukkig ligt die tijd achter ons. Soms moet je stoppen met een sector, zoals onlangs nog met de nertsenhouderij, omdat deze onverantwoord is en simpelweg niet meer past in deze tijd. Dat is heel vervelend voor de mensen die erin werken en natuurlijk moet de samenleving hen ondersteunen bij de omschakeling.

In deze tijd waarin we de biodiversiteits- en klimaatcrisis het hoofd moeten bieden, zullen meer veranderingen noodzakelijk zijn. Sommige activiteiten stoppen, terwijl er andere nieuwe mogelijkheden ontstaan. In plaats van traditionele visserij zien we een belangrijke ontwikkeling van de aquacultuur van algen. Een duurzaam en eiwitrijk product met potentie om een grote rol te spelen in de eiwittransitie.

Ik hoop dat de nieuwe coalitie verantwoordelijkheid neemt, een einde maakt aan alle palingvangst en ervoor kiest de paling te beschermen zodat ook toekomstige generaties kunnen opgroeien met dit bijzondere dier.

Annemarie Brijder, bioloog en campagneleider vissenwelzijn