In de uitzending van televisieprogramma ‘Urk!’ op SBS61 vorige week werd getoond hoe palingen aan een zoutbad werden blootgesteld om te worden ‘ontslijmd’ en vervolgens werden opengesneden. Dit is in overtreding met de wet die voorschrijft dat palingen voor de slacht effectief moeten worden bedwelmd.2 De traditionele dodingsmethode door middel van een zoutbad leidt tot extreem dierenleed en is zonder verdoving vooraf niet toegestaan. Daarom stuurden wij samen met collega-organisaties Dierenbescherming, Dierencoalitie, Wakker Dier en Vissenbescherming een dringende brief aan staatssecretaris Rummenie van LVVN om per direct een einde te maken aan deze misstanden in Urk, die volgens de uitzending wekelijks plaatsvinden, en de regels te handhaven.
De beelden zijn uiterst schokkend: het zout brandt de slijmlaag van de palingen weg en leidt tot gruwelijke pijn en stress. De dieren kronkelen om te ontsnappen, maar kunnen in de emmer geen kant op. Deze methode is allang niet meer toegestaan. We rekenen erop dat de staatssecretaris dit dierenleed aanpakt en de enige specifieke vissenwelzijnsregel die we hebben in Nederland – de verplichte bedwelming van palingen voor de slacht – handhaaft.
Annemarie Brijder, campagneleider vissenwelzijn CIWF Nederland.
Controle op bedwelming is noodzakelijk
Sinds juli 2018 is het bij wet verplicht om palingen voor de slacht adequaat te verdoven. Dit geldt zowel voor palingen afkomstig uit kwekerijen, als uit het wild, en is ook verplicht voor particulieren die op ‘ambachtelijke’ wijze paling bereiden.3 Uit controles door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit in 2018-2020 bleek echter dat een deel van de gecontroleerde palingslachters geen bedwelming gebruikte en in overtreding was.4 Na een onderbreking van drie jaar heeft het ministerie aangegeven in 2024 de controles herpakt te hebben. De dierenbeschermingsorganisaties wijzen op het belang van strenge controle en handhaving van de regels.
Ernstig bedreigde diersoort
Naast het getoonde dierenleed is het ook schrijnend dat het televisieprogramma de consumptie van een ernstig bedreigde diersoort promoot. Hoewel de Europese paling ernstig bedreigd is, is de visserij nog altijd toegestaan. Wetenschappelijke experts van het International Council for the Exploration of the Seas (ICES) adviseren echter jaar op jaar de Europese Commissie om te stoppen met alle palingvangst . Nederland is de grootste palingvisser en ‘palingkweker’ van Europa. Omdat het onmogelijk is om paling in gevangenschap te kweken, worden massaal jonge palingen (glasalen) uit het wild gevangen om in Nederlandse ‘kwekerijen’ (beter: houderijen) te verdwijnen. Zo legt de ‘palingkweek’ een nog grotere druk op de met uitsterven bedreigde diersoort. Bovendien zijn er ernstige dierenwelzijnsproblemen in de houderijen: in de overvolle kale bakken is er vrijwel geen ruimte voor natuurlijk gedrag, is er veel stress bij de dieren en is het risico op ziekte en sterfte hoog.
De sector zet met behulp van subsidies een klein deel van de glasalen uit in Nederlandse wateren in het kader van een Europees aalherstelplan, maar de effectiviteit hiervan is nooit aangetoond en de schade wel. Bovendien worden uitzettingen gedaan in visserijgebied. ICES adviseert dan ook te stoppen met alle glasaaluitzettingen. CIWF vindt dat de politiek de wetenschap moet volgen en dat alle palingvangst en dus ook de ‘palingkweek’ gestopt moet worden, in ieder geval zolang het dier bedreigd is.
Compassion in World Farming
Compassion in World Farming is een internationale organisatie die opkomt voor het welzijn van dieren in de veehouderij, inclusief vissen. Zij streeft wereldwijd naar een diervriendelijkere, duurzame en gezonde veehouderij. Voor dieren, mensen en aarde.
Noot voor de redactie
Voor meer informatie: Annemarie Brijder, annemarie.brijder@ciwf.nl, tel. 06-42860044.
Brief van de dierenbeschermingsorganisaties aan staatssecretaris Rummenie: https://www.ciwf.nl/media/7460329/brief-onbedwelmde-slacht-paling-urk.pdf
1 https://www.kijk.nl/programmas/urk/mOJLMCTCRwGseu
2 Regeling van de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit van 15 mei 2018, nr. WJZ/17127055, tot wijziging van de Regeling houders van dieren in verband met het bedwelmen van aal. https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-2018-25060.pdf
3 In het televisieprogramma gaat het om wild gevangen palingen, maar het blijft onduidelijk hoe de palingen precies gevangen zijn: door een recreatie- of beroepsvisser. In het eerste geval zouden de palingen echter verplicht teruggezet moeten worden (https://www.sportvisserijnederland.nl/vispas/visserijwet-en-regels/binnenwater/paling.html). En in het laatste geval dus verplicht bedwelmd moeten worden voor de slacht. In beide gevallen zou handhaving gewenst zijn.
5 European eel (Anguilla anguilla) throughout its natural range, ICES, 1 november 2024 https://ices-library.figshare.com/articles/report/European_eel_i_Anguilla_anguilla_i_throughout_its_natural_range/27100516?backTo=%2Fcollections%2FICES_Advice_2024%2F6976944&file=50137620